पुणे: करोनाच्या विषाणूप्रमाणे 'ओमायक्रॉन' या दक्षिण आफ्रिकेतील करोनाच्या जातकुळीतील विषाणूच्या निदानासाठी 'एस जीन' (एस जीन टार्गेटेड फेल्युअर : एसजीटीएफ) चाचणी किट्स राज्यात उपलब्ध नसल्याची माहिती समोर आली आहे. त्यामुळे आरोग्य खात्याने संबंधित जिल्ह्यांना गरजेनुसार त्यांच्या निधीतून हे किट्स खरेदी करण्याचे आदेश दिले आहेत.
करोनाचे निदान करण्यासाठी 'आरटी-पीसीआर' किट्सचा वापर करण्यात येतो. त्याआधारे चाचणी केली जात आहे. त्यामुळे राष्ट्रीय विषाणू संस्थेने (एनआय़व्ही) किट्स तयार केल्यानंतर अनेक कंपन्यांनी हे किट्स तयार केले आहेत. आता दक्षिण आफ्रिकेतील 'ओमायक्रॉन' विषाणूचा संसर्ग देशात होऊ लागला आहे. पुण्यासह राज्यात आतापर्यंत दहा रुग्ण आढळले आहेत. 'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी 'आरटी-पीसीआर'सारखीच 'एस जीन' (एसजीटीएफ) चाचणीच्या किटची आवश्यकता आहे. या संदर्भात केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने राज्यांना दिलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये त्याचा उल्लेख करण्यात आला आहे. त्याद्वारेच चाचणी करण्याचा सल्लाही दिला आहे. पुण्यासह मुंबईतील प्रयोगशाळा वगळता राज्यातील अन्य जिल्ह्यांच्या प्रयोगशाळांत अशा स्वरूपाचे किट्स उपलब्ध नसल्याचे सांगण्यात येते. त्या धर्तीवर राज्याच्या आरोग्य खात्याने जिल्ह्यांना खरेदी करण्याचे आदेश दिले आहेत.
महापालिकेच्या आरोग्य विभागाचे सहायक आरोग्यप्रमुख डॉ. संजीव वावरे म्हणाले, 'करोनाच्या निदानासाठी 'आरटी-पीसीआर' चाचणी करावी लागते. त्यासाठीचे 'आरटी-पीसीआर'चे किट आहे. त्या किटद्वारे 'ओमायक्रॉन'बाधित रुग्णाची चाचणी केली, तर 'करोना पॉझिटिव्ह' असे निष्कर्ष येतात; परंतु 'ओमायक्रॉन'च्या चाचणीसाठी 'जिनोम सिक्वेसिंग' करण्याची आवश्यकता असते.'
आरोग्य प्रधान सचिव डॉ. प्रदीप व्यास यांनी, 'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी ज्या जिल्ह्यांना गरज असेल, त्यांनी खरेदी कराव्या, अशा सूचना दिल्याचे सांगितले. डॉ. व्यास म्हणाले, 'ओमायक्रॉन' या विषाणूच्या निदानासाठी 'आरटी-पीसीआर' नावासारखे असे काही किट नाही. अनेक व्यावसायिक किट आहेत, त्यांच्यामुळे इतर दोन जनुकांव्यतिरिक्त जनुके शोधली जातात. 'एन' मालिका किंवा 'आरडीआरपी' किंवा 'आरएनएएसईपी' यांसारखे किट असू शकतात. विविध जिल्हे त्यांच्याकडे उपलब्ध निधीतून 'ओमायक्रॉन'चे निदान करणारे किट खरेदी करू शकतात. क्षमतेच्या तुलनेत 'जिनोम सिक्वेसिंग'साठी कमी प्रमाणात नमुने उपलब्ध आहेत. 'एसजीटीएफ' किट असेल, तर जिनोम नमुन्यांना प्राधान्य देण्यात येऊ शकते. परदेशातून येणारे प्रवासी पुणे, मुंबईतील विमानतळावर उतरत आहेत. त्यामुळे पुण्यासह मुंबईत अशा प्रकारचे किट उपलब्ध आहेत.'
प्रत्येक जिल्ह्याला गरज असल्यास केंद्रीय खरेदीचा विचार केला जाऊ शकतो; परंतु तोपर्यंत जिल्हे काही प्रमाणात स्वतः किट खरेदी करू शकतात. त्यामुळे अडचण येण्याची शक्यता नाही. - डॉ. प्रदीप व्यास, प्रधान सचिव, आरोग्य विभाग
'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी स्वतंत्र अशा प्रकारचे कोणतेही किट नाही. सध्याचे उपलब्ध किट हे काही विषाणूंचे निदान करू शकतात. मात्र, 'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी जिनोम सिक्वेन्सिंग ही योग्य पद्धत मानली जाते. - डॉ. वर्षा पोतदार, शास्त्रज्ञ, राष्ट्रीय विषाणू संस्था (एनआयव्ही)
करोनाचे निदान करण्यासाठी 'आरटी-पीसीआर' किट्सचा वापर करण्यात येतो. त्याआधारे चाचणी केली जात आहे. त्यामुळे राष्ट्रीय विषाणू संस्थेने (एनआय़व्ही) किट्स तयार केल्यानंतर अनेक कंपन्यांनी हे किट्स तयार केले आहेत. आता दक्षिण आफ्रिकेतील 'ओमायक्रॉन' विषाणूचा संसर्ग देशात होऊ लागला आहे. पुण्यासह राज्यात आतापर्यंत दहा रुग्ण आढळले आहेत. 'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी 'आरटी-पीसीआर'सारखीच 'एस जीन' (एसजीटीएफ) चाचणीच्या किटची आवश्यकता आहे. या संदर्भात केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने राज्यांना दिलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये त्याचा उल्लेख करण्यात आला आहे. त्याद्वारेच चाचणी करण्याचा सल्लाही दिला आहे. पुण्यासह मुंबईतील प्रयोगशाळा वगळता राज्यातील अन्य जिल्ह्यांच्या प्रयोगशाळांत अशा स्वरूपाचे किट्स उपलब्ध नसल्याचे सांगण्यात येते. त्या धर्तीवर राज्याच्या आरोग्य खात्याने जिल्ह्यांना खरेदी करण्याचे आदेश दिले आहेत.
महापालिकेच्या आरोग्य विभागाचे सहायक आरोग्यप्रमुख डॉ. संजीव वावरे म्हणाले, 'करोनाच्या निदानासाठी 'आरटी-पीसीआर' चाचणी करावी लागते. त्यासाठीचे 'आरटी-पीसीआर'चे किट आहे. त्या किटद्वारे 'ओमायक्रॉन'बाधित रुग्णाची चाचणी केली, तर 'करोना पॉझिटिव्ह' असे निष्कर्ष येतात; परंतु 'ओमायक्रॉन'च्या चाचणीसाठी 'जिनोम सिक्वेसिंग' करण्याची आवश्यकता असते.'
आरोग्य प्रधान सचिव डॉ. प्रदीप व्यास यांनी, 'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी ज्या जिल्ह्यांना गरज असेल, त्यांनी खरेदी कराव्या, अशा सूचना दिल्याचे सांगितले. डॉ. व्यास म्हणाले, 'ओमायक्रॉन' या विषाणूच्या निदानासाठी 'आरटी-पीसीआर' नावासारखे असे काही किट नाही. अनेक व्यावसायिक किट आहेत, त्यांच्यामुळे इतर दोन जनुकांव्यतिरिक्त जनुके शोधली जातात. 'एन' मालिका किंवा 'आरडीआरपी' किंवा 'आरएनएएसईपी' यांसारखे किट असू शकतात. विविध जिल्हे त्यांच्याकडे उपलब्ध निधीतून 'ओमायक्रॉन'चे निदान करणारे किट खरेदी करू शकतात. क्षमतेच्या तुलनेत 'जिनोम सिक्वेसिंग'साठी कमी प्रमाणात नमुने उपलब्ध आहेत. 'एसजीटीएफ' किट असेल, तर जिनोम नमुन्यांना प्राधान्य देण्यात येऊ शकते. परदेशातून येणारे प्रवासी पुणे, मुंबईतील विमानतळावर उतरत आहेत. त्यामुळे पुण्यासह मुंबईत अशा प्रकारचे किट उपलब्ध आहेत.'
प्रत्येक जिल्ह्याला गरज असल्यास केंद्रीय खरेदीचा विचार केला जाऊ शकतो; परंतु तोपर्यंत जिल्हे काही प्रमाणात स्वतः किट खरेदी करू शकतात. त्यामुळे अडचण येण्याची शक्यता नाही. - डॉ. प्रदीप व्यास, प्रधान सचिव, आरोग्य विभाग
'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी स्वतंत्र अशा प्रकारचे कोणतेही किट नाही. सध्याचे उपलब्ध किट हे काही विषाणूंचे निदान करू शकतात. मात्र, 'ओमायक्रॉन'च्या निदानासाठी जिनोम सिक्वेन्सिंग ही योग्य पद्धत मानली जाते. - डॉ. वर्षा पोतदार, शास्त्रज्ञ, राष्ट्रीय विषाणू संस्था (एनआयव्ही)