म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
पेट्रोल, डिझेलचे भाव गगनाला भिडत असताना तेल कंपन्यांचा नफाही गगनाला भिडत आहे. गेल्या वर्षी हजारो कोटी रुपयांचा नफा मिळविणाऱ्या तेल कंपन्यांच्या उत्पन्नात २० टक्के, तर करपूर्व नफ्यात या आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीत गेल्या वर्षाच्या तुलनेत ७५ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. त्यामुळे तेल कंपन्यांची भरभराट होत असतानाही सामान्य नागरिकांवर दरवाढीची कुऱ्हाड का, असा प्रश्न उपस्थित केला जात आहे.
हिंदुस्थान पेट्रोलियम, भारत पेट्रोलियम व इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन या सार्वजनिक क्षेत्रातील तेल कंपन्यांचे २०१८-१९ या वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीची उलाढालीचे अहवाल प्रसिद्ध करण्यात आले आहेत. त्यानुसार, २०१७-१८ या वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीच्या तुलनेत या तिन्ही तेल कंपन्यांच्या उत्पन्नात तब्बल २० टक्क्यांनी वाढ झाली असून, करपूर्व नफ्यात ७५ टक्क्यांनी वाढ झाल्याचे स्पष्ट होत आहे. २०१७-१८ या आर्थिक वर्षात हिंदुस्थान पेट्रोलियम, भारत पेट्रोलियम व इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन या सार्वजनिक क्षेत्रातील तेल कंपन्यांना ५२ हजार ९६३ कोटी रुपये एकूण नफा झाला होता. त्यात पहिल्या तिमाहीत नऊ हजार २८८ कोटी रुपयांचा नफा झाला होता. त्या तुलनेत यंदा पहिल्या तिमाहीत १६ हजार ३२२ कोटी रुपयांचा नफा झाला आहे. यंदा सात हजार ३४ कोटी रुपयांचा नफा झाला आहे, तर गेल्या वर्षी पहिल्या तिमाहीत एकूण उत्पन्न दोन लाख १६ हजार २७ कोटी रुपये होते. ते यंदा दोन लाख ६८ हजार ७९९ कोटी रुपयांवर पोहोचले आहे. त्यामुळे पेट्रोल कंपन्यांच्या उत्पन्नात आणि नफ्यात दिवसेंदिवस मोठ्या प्रमाणावर वाढ होत आहे. दुसरीकडे इंधनाच्या किमतीतही मोठ्या प्रमाणावर वाढ केली जात आहे.
एप्रिल ते जून या कालावधीतील तेल कंपन्यांची आर्थिक परिस्थिती
(उत्पन्न आणि नफा कोटी रुपयांत)
वर्ष उत्पन्न नफा
२०१७-१८ २,१६,०२७ ९,२८८
२०१८-१९ २,६८,७९९ १६,३२२
२०१७-१८ ५२,९६३ (एकूण आर्थिक वर्षातील नफा)
पुण्यातील शुक्रवारचे दर
~८५.८३
पेट्रोल
~७२.९८
डिझेल
एकीकडे केंद्र आणि राज्य सरकार करांचा बोजा कमी करत नाही. दुसरीकडे या तेल कंपन्यांच्या नफेखोरीवर सरकारचे कोणतेही नियंत्रण नाही. अशा कात्रीत सापडलेल्या ग्राहकाला मात्र अव्वाच्या सव्वा भावाने इंधन भरण्याशिवाय पर्याय नाही.
- विवेक वेलणकर, अध्यक्ष, सजग नागरिक मंच