पुणे : सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाशी संलग्नित असणाऱ्या राष्ट्रीय मूल्यांकन व अधिस्वीकृती परिषद (नॅक) मूल्यांकन न केलेल्या कॉलेजांची संख्या तब्बल २८६ आहे. त्यामुळे कॉलेजांवर नियंत्रण ठेवण्यात विद्यापीठ व राज्याच्या उच्चशिक्षण विभागाला अपयश आल्याचे चित्र आहे. अशातच नॅक आणि एनबीए मूल्यांकन न करणाऱ्या कॉलेजांना संलग्नता देणार नाही, असा पवित्रा विद्यापीठाचे कुलगुरू डॉ. नितीन करमळकर यांनी घेतल्याने कॉलेजांना संलग्नतेसाठी झगडावे लागणार आहे. तसेच, या कॉलेजांमधून उत्तीर्ण होणाऱ्या विद्यार्थ्यांना विद्यापीठाची पदवी मिळेल का, असा प्रश्न निर्माण झाला आहे.
उच्चशिक्षण विभागाच्या निर्णयानुसार सरकारी, अनुदानित आणि विनाअनुदानित आर्टस्, सायन्स, कॉमर्स आदी विद्याशाखेच्या कॉलेजांची स्थापना झाल्यावर त्यांना दोन वर्षांत नॅकचे मूल्यांकन करावे लागते. अशीच प्रक्रिया तंत्र शिक्षण विद्याशाखेतील इंजिनीअरिंग, फार्मसी, आर्किटेक्चर आदी व्यावसायिक अभ्यासक्रमांच्या कॉलेजांना नॅशनल बोर्ड ऑफ अॅक्रिडिटेशनकडून (एनबीए) करावी लागते. व्यावसायिक अभ्यासक्रम चालविणाऱ्या किती कॉलेजांनी एनबीए मूल्यांकन केले त्याची अद्ययावत माहिती विद्यापीठाकडे नाही. विद्यापीठाशी संलग्नित असलेल्या मात्र एनबीए न केलेल्या कॉलेजांची संख्या अधिक असू शकते. त्यामुळे मान्यता न घेणाऱ्या कॉलेजांची संख्या वाढू शकते. दरम्यान, नॅकचे मूल्यांकन न केल्यास त्यांची मान्यता रद्द समजण्यात यावी, असे राज्यपालांचे आदेश आहेत. मात्र, या आदेशाला राज्यातील विद्यापीठ आणि उच्च शिक्षण विभागाने केराची टोपली दाखवली आहे.
उच्च शिक्षण विभागाच्या निर्णयामनुसार सहसंचालक डॉ. विजय नारखेडे यांनी डॉ. करमळकर यांना पत्र लिहून नॅक मूल्यांकन न केलेल्या कॉलेजांची पडताळणी करण्याच्या सूचना दिल्या होत्या. त्यानुसार विद्यापीठ प्रशासन विद्यापीठाच्या कार्यक्षेत्रात येणाऱ्या कॉलेजांची पडताळणी करत आहे. विद्यापीठ प्रशासनाने दिलेल्या माहितीनुसार विद्यापीठाच्या कार्यक्षेत्रात आर्ट, कॉमर्स व सायन्स, शिक्षणशास्त्र, विधी अशा विद्याशाखंचे एकूण ४६८ कॉलेज (व्यावसायिक कॉलेज वगळून) आहेत. या कॉलेजांपैकी केवळ १८२ कॉलेजांचे मूल्यांकन झाले आहेत. यामध्ये पुणे जिल्ह्यात ९६, नगर जिल्ह्यात ४०; तर नाशिक जिल्ह्यात ४६ कॉलेजांचे मूल्यांकन झाले आहे. तर, उर्वरित २८६ कॉलेजांचे मूल्यांकन झालेले नाही. असे असताना सर्व कॉलेजांनी आपली प्रवेशप्रक्रिया राबविली. त्यामुळे या कॉलेजांना विद्यापीठ आणि उच्चशिक्षण विभागाचा प्रशासनाचा धाक राहिलेला नाही. दरम्यान, नॅकने मूल्यांकनाच्या प्रक्रियेत बदल केल्याने कॉलेजांना नॅक मूल्यांकन करण्यात अडचणी येत असल्याचे चित्र आहे. नॅक मूल्यांकन करण्यास टाळाटाळ करणाऱ्या कॉलेजांची विद्यापीठाने संलग्नता काढण्याची कारवाई करावी. तसेच, कॉलेजला दंड करावा. अन्यथा ‘मनसे’ स्टाइल आंदोलन छेडण्यात येईल, असा इशारा ‘मनविसे’चे शहराध्यक्ष कल्पेश यादव यांनी दिला आहे.
नॅक मूल्यांकन झालेल्या कॉलेजांची संख्या
आर्ट, कॉमर्स व सायन्स-१५३
विधी-१०
शिक्षणशास्त्र-१९
एकूण-१८२
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठात नॅक मूल्यांकन न केलेली कॉलेज आहेत. हे कॉलेज मूल्यांकनाच्या विविध स्टेजला आहेत. या कॉलेजांना नॅक मूल्यांकन घेण्यासाठी आम्ही सातत्याने सूचना देत आहोत. अशातच मूल्यांकनाची प्रक्रिया बदलल्याने कॉलेजांना अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. मात्र, विद्यापीठाची संलग्नता मिळवायची असल्यास नॅक मूल्यांकन घ्यावेच लागणार आहे. कोणत्याही कॉलेजला सूट देण्यात येणार नाही. गेल्या काही दिवसांत नॅक केलेल्या कॉलेजांची वाढली आहे. विद्यापीठाकडून सूचना गेल्याने येत्या काळात नॅक मूल्यांकन करणाऱ्या कॉलेजांची संख्या वाढेल. त्यादृष्टीने कॉलेज प्रयत्न करत आहेत.
- डॉ. नितीन करमळकर, कुलगुरू, सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ
विद्यापीठाने संलग्नता देण्याचे टाळल्यास विद्यार्थ्यांना पदवी मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात. त्यामुळे विद्यापीठाने नॅक मूल्यांकन न करणाऱ्या कॉलेजांची विस्तार प्रक्रिया सुरुवातीला थांबवावी. त्या कॉलेजांना तुकडीवाढ, नवे अभ्यासक्रम सुरू करण्यास बंदी घालावी. कायद्याप्रमाणे कुलगुरू योग्यच निर्णय घेत आहेत.
- डॉ. ए. पी. कुलकर्णी, माजी सिनेट सदस्य
उच्चशिक्षण विभागाच्या निर्णयानुसार सरकारी, अनुदानित आणि विनाअनुदानित आर्टस्, सायन्स, कॉमर्स आदी विद्याशाखेच्या कॉलेजांची स्थापना झाल्यावर त्यांना दोन वर्षांत नॅकचे मूल्यांकन करावे लागते. अशीच प्रक्रिया तंत्र शिक्षण विद्याशाखेतील इंजिनीअरिंग, फार्मसी, आर्किटेक्चर आदी व्यावसायिक अभ्यासक्रमांच्या कॉलेजांना नॅशनल बोर्ड ऑफ अॅक्रिडिटेशनकडून (एनबीए) करावी लागते. व्यावसायिक अभ्यासक्रम चालविणाऱ्या किती कॉलेजांनी एनबीए मूल्यांकन केले त्याची अद्ययावत माहिती विद्यापीठाकडे नाही. विद्यापीठाशी संलग्नित असलेल्या मात्र एनबीए न केलेल्या कॉलेजांची संख्या अधिक असू शकते. त्यामुळे मान्यता न घेणाऱ्या कॉलेजांची संख्या वाढू शकते. दरम्यान, नॅकचे मूल्यांकन न केल्यास त्यांची मान्यता रद्द समजण्यात यावी, असे राज्यपालांचे आदेश आहेत. मात्र, या आदेशाला राज्यातील विद्यापीठ आणि उच्च शिक्षण विभागाने केराची टोपली दाखवली आहे.
उच्च शिक्षण विभागाच्या निर्णयामनुसार सहसंचालक डॉ. विजय नारखेडे यांनी डॉ. करमळकर यांना पत्र लिहून नॅक मूल्यांकन न केलेल्या कॉलेजांची पडताळणी करण्याच्या सूचना दिल्या होत्या. त्यानुसार विद्यापीठ प्रशासन विद्यापीठाच्या कार्यक्षेत्रात येणाऱ्या कॉलेजांची पडताळणी करत आहे. विद्यापीठ प्रशासनाने दिलेल्या माहितीनुसार विद्यापीठाच्या कार्यक्षेत्रात आर्ट, कॉमर्स व सायन्स, शिक्षणशास्त्र, विधी अशा विद्याशाखंचे एकूण ४६८ कॉलेज (व्यावसायिक कॉलेज वगळून) आहेत. या कॉलेजांपैकी केवळ १८२ कॉलेजांचे मूल्यांकन झाले आहेत. यामध्ये पुणे जिल्ह्यात ९६, नगर जिल्ह्यात ४०; तर नाशिक जिल्ह्यात ४६ कॉलेजांचे मूल्यांकन झाले आहे. तर, उर्वरित २८६ कॉलेजांचे मूल्यांकन झालेले नाही. असे असताना सर्व कॉलेजांनी आपली प्रवेशप्रक्रिया राबविली. त्यामुळे या कॉलेजांना विद्यापीठ आणि उच्चशिक्षण विभागाचा प्रशासनाचा धाक राहिलेला नाही. दरम्यान, नॅकने मूल्यांकनाच्या प्रक्रियेत बदल केल्याने कॉलेजांना नॅक मूल्यांकन करण्यात अडचणी येत असल्याचे चित्र आहे. नॅक मूल्यांकन करण्यास टाळाटाळ करणाऱ्या कॉलेजांची विद्यापीठाने संलग्नता काढण्याची कारवाई करावी. तसेच, कॉलेजला दंड करावा. अन्यथा ‘मनसे’ स्टाइल आंदोलन छेडण्यात येईल, असा इशारा ‘मनविसे’चे शहराध्यक्ष कल्पेश यादव यांनी दिला आहे.
नॅक मूल्यांकन झालेल्या कॉलेजांची संख्या
आर्ट, कॉमर्स व सायन्स-१५३
विधी-१०
शिक्षणशास्त्र-१९
एकूण-१८२
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठात नॅक मूल्यांकन न केलेली कॉलेज आहेत. हे कॉलेज मूल्यांकनाच्या विविध स्टेजला आहेत. या कॉलेजांना नॅक मूल्यांकन घेण्यासाठी आम्ही सातत्याने सूचना देत आहोत. अशातच मूल्यांकनाची प्रक्रिया बदलल्याने कॉलेजांना अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. मात्र, विद्यापीठाची संलग्नता मिळवायची असल्यास नॅक मूल्यांकन घ्यावेच लागणार आहे. कोणत्याही कॉलेजला सूट देण्यात येणार नाही. गेल्या काही दिवसांत नॅक केलेल्या कॉलेजांची वाढली आहे. विद्यापीठाकडून सूचना गेल्याने येत्या काळात नॅक मूल्यांकन करणाऱ्या कॉलेजांची संख्या वाढेल. त्यादृष्टीने कॉलेज प्रयत्न करत आहेत.
- डॉ. नितीन करमळकर, कुलगुरू, सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ
विद्यापीठाने संलग्नता देण्याचे टाळल्यास विद्यार्थ्यांना पदवी मिळण्यात अडचणी येऊ शकतात. त्यामुळे विद्यापीठाने नॅक मूल्यांकन न करणाऱ्या कॉलेजांची विस्तार प्रक्रिया सुरुवातीला थांबवावी. त्या कॉलेजांना तुकडीवाढ, नवे अभ्यासक्रम सुरू करण्यास बंदी घालावी. कायद्याप्रमाणे कुलगुरू योग्यच निर्णय घेत आहेत.
- डॉ. ए. पी. कुलकर्णी, माजी सिनेट सदस्य