ज्ञानेश्वरी आता जपानी भाषेत

संशोधक प्रा. इवावो शिमा यांचे काम त्यांची विद्यार्थिनी पूर्ण करणार

Aditya.Tanawade
@timesgroup.com

Tweet : @AdityaMT

पुणे : तंत्रज्ञानाने प्रगत असलेला आणि आयटी क्षेत्रात झपाट्याने प्रगती करणारा देश ही जपानची खरी ओळख. त्यामुळेच, भारतासह जगभरातील विद्यार्थी तंत्रज्ञानाच्या अभ्यासासाठी जापानचा रस्ता धरतात. मात्र, जपानी लोकांना भारताच्या संस्कृती परंपरेबद्दल कमालीची उत्सुकता आहे. त्याच उत्सुकतेपोटी आता ज्ञानोबा माऊलींची संपूर्ण ज्ञानेश्वरी जपानीमध्ये भाषांतरीत होणार आहे. त्याचे काम सुरू केलेल्या प्रा. इवावो शिमा यांचे देहावसान झाल्याने त्यांच्या विद्यार्थिनी डॉ. चिहिरो कोईसा संपूर्ण ज्ञानेश्वरी जपानी भाषेत अनुवादित करणार आहेत.

भारतीय संस्कृतीच्या उत्सुकतेपोटी आणि वैदीक संस्कृतीच्या अभ्यासाच्या दृष्टीने प्रा. इवावो शिमा भारतात आले. संस्कृतीच्या अभ्यासासाठी वारकरी संप्रदायाचा अभ्यास करणे त्यांना गरजेचे वाटले. त्यांनी वारकरी संप्रदाय आणि पंढरपू्राचा अभ्यास करायला सुरुवात केली. त्या वेळी त्यांनी ज्ञानेश्वर महाराजांचा अभ्यास सुरू केला. ज्ञानेश्वरीचे तत्त्वज्ञान जपानी लोकांनाही कळावे, या उद्देशाने त्यांनी ज्ञानेश्वरीचा अनुवाद सुरू केला. त्यासाठी इंग्रजीतील ज्ञानेश्वरीचा आधार घेतला. सहा अध्यायांचे भाषांतर पूर्ण झाल्यानंतर दुर्दैवाने शिमा यांचे निधन झाले. त्यांच्या या अपुऱ्या पाहिलेल्या कामाला पूर्ण करण्याचा ध्यास आता डॉ. कोईसा यांनी घेतला आहे. उर्वरीत सर्व ज्ञानेश्वरीच्या अध्यायांचा अनुवाद त्या पूर्ण करणार आहेत. डॉ. कोईसा यांनी पुणे विद्यापीठाच्या तत्त्वज्ञान विभागातून ‘ज्ञानेश्वरांचे तत्त्वज्ञान’ या विषयावर पीएचडी प्राप्त केली आहे. गेल्या दोन वर्षांपासून त्या ज्ञानेश्वरीच्या अनुवादाचे काम करीत आहेत.

संत साहित्याचे ज्येष्ठ अभ्यासक आणि संशोधक वा. ल. मंजुळ म्हणाले, ‘भारतातून विद्यार्थी आणि उद्योजक जपानमधील अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचे शिक्षण घेण्यासाठी जातात. मात्र, एकीकडे जपानी नागरिक तंत्रज्ञानाचा पुरस्कार करत असताना भारतीय संस्कृती, परंपरा, वेदशास्त्रांच्या अभ्यासामध्ये रुची ठेवतात. प्रा. इवावो शिमा हे त्याचेच एक उत्तम उदाहरण आहे. संस्कृतीचा अभ्यास करता करता शिमा यांनी ज्ञानेश्वरी जपानी भाषेत अनुवादीत करण्याचे काम सुरू केले आहे. वारकरी संप्रदाय, सामान्य नागरिकांसाठी ही अभिमानास्पद गोष्ट आहे. यातून भारतीय संस्कृतीची दखल जागतिक स्तरावर घेतली जाते, हे स्पष्ट झाले आहे. ज्ञानेश्वरीचा अभ्यास केवळ कीर्तनकार आणि प्रवचनकारांकडून होत नसून, जागतिक दर्जाच्या संशोधकांकडूनही होतो आहे, ही उल्लेखनीय बाब म्हणावी लागेल.

संबंध विश्वाला तत्त्वज्ञान आणि मानवतेची मूल्ये देणाऱ्या ज्ञानेश्वरीचे पाठ आता जपानमध्येही गिरवले जातील. तेथील विद्यार्थ्यांना भारतीय संस्कृतीची मूल्ये कळतील, यापेक्षा आणखी अभिमानाची गोष्ट काय असावी, असा सूर संत साहित्याच्या अभ्यासकांकडून उमटला आहे.