तंजावरमधील मराठ्यांच्या इतिहासावर पडणार प्रकाश

Aditya.Tanawade@timesgroup.com
Tweet : @AdityaMT

पुणे : तंजावरच्या (तमिळनाडू) मराठ्यांच्या इतिहासावर प्रकाश टाकणाऱ्या मोडी लिपीतील पाच लाख कागदपत्रांच्या डिजिटायजेशनची प्रक्रिया राज्य मराठी विकास संस्थेने पूर्ण केली आहे. लवकरच या कागदपत्रांचा सूचीखंड तयार करण्याचे काम हाती घेण्यात येणार आहे. या कागदपत्रांमधील अतिमहत्त्वाची कागदत्रे मराठी आणि इंग्रजी भाषेत येणार आहेत. या प्रकल्पामुळे तंजावरच्या मराठ्यांचा १८० वर्षांचा इतिहास प्रकाशात येणार आहे.

तमीळ विद्यापीठ आणि राज्य मराठी विकास संस्थेच्या संयुक्त विद्यमाने हा प्रकल्प हाती घेण्यात आला आहे. तंजावरमधील मराठी राज्यकर्त्यांच्या कारभाराची मोडी लिपीतील दहा लाख कागदपत्रे तमीळ विद्यापीठाकडे उपलब्ध होती. सुरक्षा आणि गुप्ततेच्या कारणास्तव ती कागदपत्रे प्रकाशात आणली जात नव्हती. राज्य सरकारने तमीळ विद्यापीठाशी करार करून त्या कागदपत्रांचे जतन आणि संवर्धन करण्याचा निर्णय घेतला. २०१३ मध्ये या प्रकल्पाला सुरुवात झाली असून, दहा लाखांपैकी पाच लाख कागदपत्रांचे जॅपनिज जतन प्रक्रियेद्वारे संवर्धन करण्यात आले आहे. शिवाय या सर्व कागदपत्रांचे अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाद्वारे डिजिटायजेशन करण्यात आले आहे. उर्वरित कागदपत्रांच्या संवर्धनाची प्रक्रिया सुरू असून येत्या वर्षभरात सर्व दहा लाख कागदपत्रांचा सूचीखंड तयार करण्यात येणार आहे. सूचीखंडाची प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी राज्य मराठी विकास संस्थेतर्फे पुणे आणि मुंबई येथे मोडी लिपीच्या अभ्यासकांची कार्यशाळा घेण्यात येत आहे. त्यांना सूचीखंड तयार करण्याविषयी प्रशिक्षण दिले जात असून, त्यानंतर कार्यशाळेतील अभ्यासकांकडून सूचीखंडाची प्रक्रिया पूर्ण करून घेण्यात येणार आहे.

सूचीखंडामध्ये प्रत्येक कागदपत्राचा कालखंड, विषय, संदर्भ असा सारांश देण्यात येणार आहे. या खंडाद्वारे इतिहास अभ्यासकांना प्रत्येक कागदपत्राचा कालखंड कळणार असून, त्या आधारे तंजावरच्या इतिहासाचा अभ्यास करणे अधिक सोपे होणार आहे. तंजावर प्रांतात १८० वर्षांमध्ये दहा राजे होऊन गेले. प्रत्येक राज्यकर्त्याच्या काळातील कागदपत्रांचे संशोधन करणे यानिमित्ताने शक्य होणार आहे.

तमिळ विद्यापीठामध्ये उपलब्ध असलेल्या दहा लाख कागदपत्रांचे अ, ब, क अशा तीन वर्गांमध्ये वर्गीकरण करण्यात आले आहे. अतिमहत्त्वाची कागदपत्रे ‘अ’ वर्गामध्ये, महत्त्वाची ‘ब’ वर्गामध्ये आणि सामान्य कागदपत्रे ‘क’ वर्गामध्ये विभागली गेली आहेत. ‘अ’ वर्गातील बहुतांश कागदपत्रांचे इंग्रजी आणि मराठीत भाषांतर करण्यात येणार आहे. या संपूर्ण प्रकल्पासाठी राज्य मराठी विकास संस्थेने तज्ञांची समिती नेमली असून राज्य मराठी विकास संस्थेचे डॉ. अशोक सोलनकर यांच्या अध्यक्षतेखाली ही समिती तंजावरच्या मोडी कागदपत्रांच्या संवर्धनाचे काम करीत आहे. तमिळ विद्यापीठातील भाषा अभ्यासक डॉ. विवेकानंद गोपाळ, कृष्णाजी म्हात्रे, डॉ. गिरीश मांडके, डेक्कन कॉलेजचे गणेश नेर्लेकर, इतिहास अभ्यासक डॉ. पांडुरंग बलकवडे आणि तंजावर येथील भोसले घराण्याचे वंशज युवराज शिवाजीराजे भोसले यांचा या समितीत समावेश करण्यात आला आहे. प्रकल्प पूर्ण झाल्यानंतर इतिहास अभ्यासक आणि सामान्य नागरिकांसाठी मोडी कागदपत्रांचा सूचीखंड राज्य मराठी विकास संस्थेच्या संकेतस्थळावर खुला करण्यात येणार आहे.

‘समृद्ध ठेवा गवसणार’

तंजावरचा मराठ्यांचा इतिहास समृद्ध आणि परंपराशाली आहे. तिथली संस्कृती, राज्याची पद्धत, मोहिमा, कला-संगीत यावर फारसा अभ्यास झालेला नाही. या प्रकल्पाच्या माध्यमातून दक्षिणेतील मराठ्यांचा वैभवशाली इतिहास संपूर्ण देशासमोर येणार आहे. तमिळ विद्यापीठातील दहा लाख मोडी कागदपत्रांपैकी पाच लाख कागदपत्रांच्या जतन आणि संवर्धनाची प्रक्रिया पूर्ण झाली आहे. लवकरच उर्वरित कागदपत्रांची प्रक्रिया पूर्ण केली जाईल. तमिळ विद्यापीठामुळे महाराष्ट्राला मराठ्यांच्या इतिहासाचा समृद्ध ठेवा गवसणार आहे. मराठी इतिहास संशोधकांसाठी हा सूचीखंड पर्वणी ठरणार आहे.

डॉ. अशोक सोलनकर, प्रकल्प प्रमुख