म. टा. प्रतिनिधी, पिंपरी
पिंपरी-चिंचवडमधील ३०० हून अधिक कचरावेचक महिलांना त्यांच्या कष्टाची कमाई मिळाली. वीस वर्षापूर्वी 'कष्टाची कमाई' या कागद काच पत्रा कष्टकरी पंचायतीने सुरू केलेल्या न्याय व्यावसायिक तत्वांवर चालविण्यात येणाऱ्या उपक्रमातून कचरावेचकांना लाखोंचा वार्षिक बोनस देण्यात आला. निर्मला कोकणे यांना सर्वाधिक एक लाख रुपयांचा बोनस मिळाला. त्या वेळी त्यांच्या चेहऱ्यावरचा आनंद पाहण्याजोगा होता. 'माझ्या कष्टाने लखपती झाल्याचा आनंद मोठा आहे,' अशी भावना कोकणे यांनी व्यक्त केली.
पिंपरी येथे शुक्रवारी (१७ जानेवारी) झालेल्या कार्यक्रमात बोनस देण्यात आला. या वेळी 'इएसआयसी'चे उपसंचालक राजेश सिंग यांनी कचरावेचकांसाठी प्रशिक्षण घेतले. ज्यामध्ये 'एएसआयसी'चे लाभ व ते लागू करून घेण्याची प्रक्रिया याबद्दल माहिती देण्यात आली. या वेळी ३०० हून अधिक कचरावेचक महिला उपस्थित होत्या. या वेळी कचरावेचक महिलांनी त्यांना येणाऱ्या अडचणीही मांडल्या. सिंग यांनी हे सर्व प्रश्न ऐकून घेत तक्रारदार महिलांची यादी घेतली. या प्रकरणांमध्ये त्वरित लक्ष घालणार असल्याचे आश्वासन महिलांना दिले.
या संदर्भात बोलताना 'केकेपीकेपी'च्या प्रमुख पौर्णिमा चिकरमाने म्हणाल्या की, 'कचरावेचकांना त्यांनी जमा केलेल्या भंगार मालाकरता योग्य भाव मिळावेत, विक्री केलेल्या मालाच्या पावत्या मिळाव्यात; तसेच वाजवी व्यापार पद्धतीने व्यवहार चालावा यासाठी 'कष्टाची कमाई' या नावाने १९९८ मध्ये तत्कालिन आयुक्त प्रवीणसिंह परदेशी यांच्या सहकार्याने हा उपक्रम सुरू करण्यात आला होता. गेल्या वीस वर्षांपासून तो सुरू आहे.
या अंतर्गत आपला रोजचा सुका कचरा विकणाऱ्या कचरा वेचक अनिता गायकवाड म्हणाल्या की, 'गेली ८ वर्षे मी दुकानात सुका कचरा विकत आहे. या वर्षी मला २८ हजार रुपयांचा बोनस मिळाला. दुकानाला होणाऱ्या वार्षिक नफ्यामधून आमच्यातील प्रत्येकीला आपला वाटा मिळतो आहे याचा आनंद आहे.
- अनिता गायकवाड, कचरावेचक
सभासद उज्ज्वला भालेराव म्हणाल्या, " दुसऱ्या कोणत्याही दुकानात आम्हाला पावत्या दिल्या जात नव्हत्या. त्यामुळे आम्हाला मालाची खरी किंमत समजतच नव्हती. दुकानदार सांगेल त्यावरच विश्वास ठेवावा लागत होता. मात्र, कष्टाची कमाईमध्ये रोजच्या रोज पावत्या दिल्या जातात. त्यामुळे गोळा केलेल्या सुक्या कचऱ्याचे वजन; तसेच दुकानदार देत असलेला भाव आणि देय असलेली रक्कम समजायला मदत होते.
- उज्ज्वला भालेराव, कचरावेचक
मोठ्या कॉर्पोरेट कंपन्यांमध्येदेखील कर्मचाऱ्यांना २० टक्के बोनस दिला जातो. मात्र, कचरावेचकांना २४ टक्क्यांपर्यंत बोनस मिळत आहे, हे अत्यंत कौतुकास्पद आहे. कचरावेचकांना विविध योजनांचा, विशेषतः ज्येष्ठ कचरावेचकांना पेन्शन योजना; तसेच महिलांकरिता असलेल्या योजनांचा लाभ मिळावा यासाठी प्रशासन प्रयत्नशील आहे.
\B- चंद्रकांत इंदलकर,\B सहायक आयुक्त
--
- 'कष्टाची कमाई' उपक्रमांतर्गत बोनस वाटप कार्यक्रमात उपस्थित कचरावेचक महिला.