झेडपीच्या शिक्षकाला अमेरिकास्थित
नॅशनल जियोग्राफिकचा पुरस्कार
म. टा. वृत्तसेवा, सोलापूर
सोलापूर जिल्हा परिषदेचे शिक्षक रणजितसिंह डिसले यांना अमेरिकास्थित नॅशनल जिओग्राफिक सोसायटीच्या वतीने दिला जाणारा 'नॅशनल जिओग्राफिक इंनोव्हेंटिव्ह एज्युकेटर,' हा पुरस्कार जाहीर झाला आहे. नॅशनल जिओग्राफिक सोसायटीची एक्सप्लोलर फेलोशिप, प्रमाणपत्र व मानचिन्ह, असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे. जैवविविधता व पर्यावरण संरक्षण या क्षेत्रात तंत्रज्ञान वापरून मुलांमध्ये पर्यावरण संरक्षणविषयक जाणीव जागृती निर्माण केल्याबद्दल हा पुरस्कार जाहीर झाला आहे. जगातील २८ देशांतील ९० शिक्षकांना हा पुरस्कार जाहीर झाला असून, भारतातील ३ जणांना हा पुरस्कार मिळणार आहे.
डिसले यांनी राबवलेल्या 'अराउंड द वर्ल्ड,' या प्रोजेक्टकरिता त्यांना हा पुरस्कार मिळाला आहे. यांमध्ये आकुंभे गावातील झेडपीच्या शाळेची निवड करण्यात आली होती. या अंतर्गत गावाचे पर्यावरण रिपोर्ट कार्ड तयार करून पर्यावरण दृष्टीने अधिक समृद्धता आणण्यासाठी व्यापक कृती कार्यक्रम राबवला गेला. गावातील एकूण झाडांची संख्या, गावचे एकूण क्षेत्रफळ, दुचाकी व चार चाकी वाहनांची संख्या आदी माहिती संकलित करून ३३ टक्के वन क्षेत्र निर्माण करण्यासाठी तंत्रज्ञान वापरण्यात आले. गावातील जुन्या झाडांची कत्तल होऊ नये या करीता त्या झाडांवर क्यूआर कोड टॅग लावण्यात आले. त्यामुळे झाड तोडण्याचा प्रयत्न केला असता, रेड अलर्ट मेसेज मुलांच्या मोबाइलवर जातो. गावातील मुले अशा झाडाचा शोध घेऊन त्या व्यक्तीला पाच रोपे देत असत. या कृती कार्यक्रमामुळे गावातील २६ टक्के असणारे वन क्षेत्र मागील ५ वर्षांत ३३ वर पोहचले आहे. उपक्रमाच्या माध्यमातून पाठ्यपुस्तकातील ज्ञान दैनंदिन जीवनातील समस्या सोडवण्यासाठी वापरण्यात मुलांनी विशेष कल दाखवला. मागील वर्षी रशिया, इटली व फिनलँडमधील शाळांनी हा उपक्रम राबविला आहे.