निरीक्षकांची पदे रिक्त; कारवाईचा ताण
म. टा. वृत्तसेवा, ठाणे
दोनशे मेडिकलच्या तपासणीसाठी एक याप्रमाणे औषध निरीक्षक असणे आवश्यक असते. मात्र, अन्न आणि औषध प्रशासनाच्या (एफडीए) कोकण विभागात औषध निरीक्षकांच्या कमतरतेमुळे या विभागात असलेल्या सुमारे ७ हजार औषध दुकानांचा भार केवळ १६ औषध निरीक्षकांना पेलावा लागत आहे. औषध दुकानांच्या संख्येपुढे औषध निरीक्षकांची संख्या खूपच कमी आहे. रिक्त १७ पदेही भरली जात नाहीत. त्यामुळे औषध विक्रेत्यांच्या मनमानी कारभारावर अंकुश ठेवणार कसा, असा प्रश्न उपस्थित केला जात आहे.
औषधांची तपासणी करणे, नमुने घेणे तसेच औषधांच्या दुकानात फार्मासिस्ट आहे की नाही हे पाहणे आदी अनेक कामे औषध निरीक्षकांना अत्यंत काटेकोरपणे करावी लागतात. कायद्याची अंमलबजावणी योग्य प्रकारे होते की नाही, याकडेही निरीक्षकांना लक्ष द्यावे लागते. काही अवैध प्रकार सुरू असल्यास कारवाईची जबाबदारी औषध निरीक्षकांना पार पाडावी लागते. निरीक्षकांपुढे कामाचा प्रचंड व्याप असून अनेकदा रात्री उशिरापर्यंत अधिकाऱ्यांना काम करावे लागते. परंतु, अन्न आणि औषध प्रशासनाच्या कोकण विभागात औषध निरीक्षकांची एकूण ३३ पदे मंजूर आहेत. मात्र, सध्या केवळ १६ पदे भरलेली आहेत. उर्वरित पदे रिक्त असल्याने इतका मोठा विभाग सांभाळताना निरीक्षकांची तारांबळ उडत आहे. कोकण विभागात सुमारे सात हजारांच्या आसपास औषधांची दुकाने आहेत. इतक्या दुकानांवर ‘वॉच’ ठेवायचा कसा, असा प्रश्न अधिकाऱ्यांना पडला आहे.
दोनशे दुकानांमागे एक निरीक्षक असला पाहिजे, असा नियम असल्याचे अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे. म्हणजेच सद्यस्थिती दुकानांची संख्या पाहता ४३७ दुकानांमागे एक निरीक्षक असल्याचे दिसत आहे. निरीक्षकांची संख्या कमी आणि औषध दुकाने अधिक अशा परिस्थिती कोकण विभागात निर्माण झाली असूनही एफडीएचे वरिष्ठ प्रशासन मात्र पदे भरण्याबाबत काहीच हालचाली करत नसल्याचे दिसत आहे.
औषध, कॉस्मेटिक जप्त
औषध निरीक्षकांची संख्या कमी असूनही आहे त्या परिस्थितीत एफडीएचे अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांकडून कारवाईचा सपाटा जोरात सुरू आहे. परवाना नसतानाही औषधाचा व्यवसाय करणे, अवैध औषधांचा साठा करणे तसेच अन्य अशा एकूण एप्रिल ते सप्टेंबर या सहा महिन्यात ५३ केस करून ४५ केसमध्ये सुमारे १ कोटी ४३ लाखांहून अधिक रुपयांचे औषधे आणि कॉस्मेटिक सामान जप्त केले आहे.
औषध दुकानांवरही कारवाई
एप्रिल ते सप्टेंबर २०१६ या कालावधीत २०६ औषध दुकानांचे परवाने निलंबित करण्यात आले आहेत. तर ८० दुकानांचे परवाने कायमस्वरूपी रद्द केले आहेत. तर १०३ विक्रेत्यांनी आपले परवाने स्वतःहून एफडीएकडे जमा केले आहेत. परवाने निलंबित आणि रद्द होण्यामागची अनेक कारणे असली तरी औषध दुकानात फार्मासिस्ट नसणे आणि ग्राहकांना बिले न देणे ही दोन मुख्य कारणे आहेत.
म. टा. वृत्तसेवा, ठाणे
दोनशे मेडिकलच्या तपासणीसाठी एक याप्रमाणे औषध निरीक्षक असणे आवश्यक असते. मात्र, अन्न आणि औषध प्रशासनाच्या (एफडीए) कोकण विभागात औषध निरीक्षकांच्या कमतरतेमुळे या विभागात असलेल्या सुमारे ७ हजार औषध दुकानांचा भार केवळ १६ औषध निरीक्षकांना पेलावा लागत आहे. औषध दुकानांच्या संख्येपुढे औषध निरीक्षकांची संख्या खूपच कमी आहे. रिक्त १७ पदेही भरली जात नाहीत. त्यामुळे औषध विक्रेत्यांच्या मनमानी कारभारावर अंकुश ठेवणार कसा, असा प्रश्न उपस्थित केला जात आहे.
औषधांची तपासणी करणे, नमुने घेणे तसेच औषधांच्या दुकानात फार्मासिस्ट आहे की नाही हे पाहणे आदी अनेक कामे औषध निरीक्षकांना अत्यंत काटेकोरपणे करावी लागतात. कायद्याची अंमलबजावणी योग्य प्रकारे होते की नाही, याकडेही निरीक्षकांना लक्ष द्यावे लागते. काही अवैध प्रकार सुरू असल्यास कारवाईची जबाबदारी औषध निरीक्षकांना पार पाडावी लागते. निरीक्षकांपुढे कामाचा प्रचंड व्याप असून अनेकदा रात्री उशिरापर्यंत अधिकाऱ्यांना काम करावे लागते. परंतु, अन्न आणि औषध प्रशासनाच्या कोकण विभागात औषध निरीक्षकांची एकूण ३३ पदे मंजूर आहेत. मात्र, सध्या केवळ १६ पदे भरलेली आहेत. उर्वरित पदे रिक्त असल्याने इतका मोठा विभाग सांभाळताना निरीक्षकांची तारांबळ उडत आहे. कोकण विभागात सुमारे सात हजारांच्या आसपास औषधांची दुकाने आहेत. इतक्या दुकानांवर ‘वॉच’ ठेवायचा कसा, असा प्रश्न अधिकाऱ्यांना पडला आहे.
दोनशे दुकानांमागे एक निरीक्षक असला पाहिजे, असा नियम असल्याचे अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे. म्हणजेच सद्यस्थिती दुकानांची संख्या पाहता ४३७ दुकानांमागे एक निरीक्षक असल्याचे दिसत आहे. निरीक्षकांची संख्या कमी आणि औषध दुकाने अधिक अशा परिस्थिती कोकण विभागात निर्माण झाली असूनही एफडीएचे वरिष्ठ प्रशासन मात्र पदे भरण्याबाबत काहीच हालचाली करत नसल्याचे दिसत आहे.
औषध, कॉस्मेटिक जप्त
औषध निरीक्षकांची संख्या कमी असूनही आहे त्या परिस्थितीत एफडीएचे अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांकडून कारवाईचा सपाटा जोरात सुरू आहे. परवाना नसतानाही औषधाचा व्यवसाय करणे, अवैध औषधांचा साठा करणे तसेच अन्य अशा एकूण एप्रिल ते सप्टेंबर या सहा महिन्यात ५३ केस करून ४५ केसमध्ये सुमारे १ कोटी ४३ लाखांहून अधिक रुपयांचे औषधे आणि कॉस्मेटिक सामान जप्त केले आहे.
औषध दुकानांवरही कारवाई
एप्रिल ते सप्टेंबर २०१६ या कालावधीत २०६ औषध दुकानांचे परवाने निलंबित करण्यात आले आहेत. तर ८० दुकानांचे परवाने कायमस्वरूपी रद्द केले आहेत. तर १०३ विक्रेत्यांनी आपले परवाने स्वतःहून एफडीएकडे जमा केले आहेत. परवाने निलंबित आणि रद्द होण्यामागची अनेक कारणे असली तरी औषध दुकानात फार्मासिस्ट नसणे आणि ग्राहकांना बिले न देणे ही दोन मुख्य कारणे आहेत.