पेट्रोलचोरीनंतर उपरती!

वैधमापनशास्त्र विभाग करणार परदेशातील ‘अभ्यास’

म. टा. वृत्तसेवा, ठाणे

पेट्रोलपंपावर मोठ्या प्रमाणावर होणाऱ्या ‘मापात पापा’ची वैधमापन शास्त्र विभागाला साधी कुणकुणही लागली नाही. पारंपरिक पद्धतीने ग्राहकांना पेट्रोलचे वितरण योग्य होते की नाही, याची शहानिशा करणाऱ्या वैधमापन शास्त्र विभागाने पेट्रोलचोरीच्या प्रकरणानंतर ‘अभ्यास’ सुरू केला आहे. भारतातील काही राज्यांत तसेच परदेशात पंपाची तपासणी कशा पद्धतीने करतात, याची माहिती हा विभाग घेऊ लागला आहे.

पल्सरमध्ये टॅम्परिंग करून तसेच अन्य मार्गाने होणाऱ्या पेट्रोलचोरीच्या हायटेक पद्धतीचा ठाणे गुन्हे शाखेने पर्दाफाश केला आणि यामुळे पेट्रोल उद्योगजगतात खळबळ उडाली आहे. संपूर्ण देशभरात हे रॅकेट पसरले असून वैधमापनशास्त्र विभागातील काही कर्मचाऱ्यांवरदेखील संशयाची सुई पोलिस आयुक्तांनी व्यक्त केली आहे. काही पेट्रोलपंपांवरील डिस्पेंसिंग युनिटला बनावट सील असल्याची बाब कारवाईदरम्यान समोर आली आहे. वैधमापनशास्त्र विभागाकडून मशिनला सील लावले जाते. मात्र अनधिकृत टेक्निशियनने अधिकृत सील तोडून त्याठिकाणी बनावट सील लावल्याचे निष्पन्न झाले आहे. परंतु जुन्या डिस्पेंसिंग युनिटला केवळ दोन सील तर नवीन मशिनला चार ते पाचच्या आसपास सील असतात. सीलवर वर्ष आणि सील करणाऱ्या वैधमापन शास्त्र विभागाच्या निरीक्षकाचा नंबर असतो. प्रत्येक निरीक्षकांना नंबर दिले गेले आहेत. जेणेकरून सील कोणत्या निरीक्षकाने केले आहेत हे कळावे. हे सील शिशाचे असते. मात्र कारवाईत पोलिसांनी जप्त केलेले बनावट सील आणि मूळ सील यांच्यात तफावत आहे. कारण वर्षाचा आकडा मोठा आहे. शिवाय सीलवर इंग्लिशमधील c अक्षरही मोठे असल्याचे समजते.

पेट्रोल चोरीचे कनेक्शन थेट विदेशातही पोहोचल्याने वैधमापन शास्त्र विभाग खडबडून जागा झाला आहे. राज्यात मोठ्या प्रमाणावर पेट्रोलची चोरी होत असताना याबाबत या विभागाला काहीच माहिती नव्हती. मात्र राजरोसपणे ग्राहकांची लूट करणाऱ्या पेट्रोलपंपमालकांची बनवेगिरी उघड झाल्यानंतर ठाणे वैधमापन शास्त्र विभागाने अभ्यास करण्यास सुरुवात केली आहे. इतर राज्यात व्हेरिफिकेशन, स्टॅम्पिंगची प्रक्रिया कशी आहे, याची माहिती ऑनलाइनद्वारे घेतली जात आहे. शिवाय पंपाच्या तपासणीच्या वेळी काय बघितले जाते, याचीही माहिती हा विभाग घेत असून परदेशातील यंत्रणाविषयी हा विभाग माहिती घेत आहे.

मात्र अद्यापही हा विभाग हायटेक नसल्यामुळे ही माहिती वैधमापनशास्त्र विभागाच्या अधिकाऱ्यांना किती उपयोगी पडेल, हा प्रश्नच आहे.