पुणे : महिलांच्या वन-डे क्रिकेट वर्ल्ड कप स्पर्धेच्या गुरुवारी झालेल्या उपांत्य फेरीत ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध झंझावाती नाबाद १७१ धावांची खेळी करणाऱ्या भारताच्या हरमनप्रीत कौरवर सध्या कौतुकाचा वर्षाव होत आहे. तिच्या या यशात पुणेकरांचाही वाटा आहे. वर्ल्ड कपला रवाना होण्यापूर्वी हरमनने पुण्यात फलंदाजीचे तंत्र घोटविले, तसेच, शारीरिक आणि मानसिक तंदुरुस्तीसाठी योग आणि तंदुरुस्तीचे धडेही पुण्यातच गिरविले होते.
हरमनने ११५ चेंडूंत नाबाद १७१ धावांची झंझावाती खेळी केली. तिच्या या खेळीचा तडाखा इतका जबरदस्त होता की गतविजेता ऑस्ट्रेलियन संघ शेवटपर्यंत सावरूच शकला नाही. तिच्या खेळीत स्वीप शॉटपासून ते स्ट्रेट ड्राइव्ह अशा साऱ्या पुस्तकी फटक्यांचा समावेश होता. हे सारे तंत्र अधिक बळकट व्हावे, यासाठी जेव्हाही तिला वेळ मिळत होते, तेव्हा ती पुण्यातील केडन्स क्रिकेट अॅकॅडमीत येत होती. येथे ती हर्षल पाठक यांच्या मार्गदर्शनाखाली रोज दोन ते तीन तास सराव करीत होती. हर्षल पाठक म्हणाले, ‘मागील वर्षापासून हरमनप्रीत माझ्याकडे येत आहे. तिला फलंदाजीच्या तंत्राबाबत काही अडचणी होत्या. त्या तिला दूर करायच्या होत्या. त्यानुसार तिच्या फलंदाजीत तांत्रिक सुधारणा कशा करता येतील यासाठी काही प्रोग्रॅम तयार केले. सामन्यातील स्थितीनुसार फलंदाजी कशी करायची, कमी चेंडूंत अधिक धावा कशा करायच्या, वेगवेगळ्या फटक्यांचा वापर कसा करायचा, यावर अधिक मेहनत घेतली. तिच्या मेहनतीला फळ आल्याचे उपांत्य फेरीतील खेळीने दिसून आले.’ ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध हरमनप्रीतने एक्स्ट्रा कव्हरला खणखणीत षटकार मारला. अशा पद्धतीच्या फटकेबाजीसाठी आम्ही तासनतास सराव केला. कुठला चेंडू कुठे टोलवायचा, ४० ते ५० धावांच्या खेळीचे मोठ्या खेळीत कसे रुपांतर करायचे याची व्यूहरचना आम्ही सरावादरम्यान करत होतो, असेही हर्षल यांनी सांगितले.
हरमनने शारीरिक आणि मानिसक तंदुरुस्तीवरही लक्ष द्यावे, असे हर्षल यांना वाटले. यासाठी त्यांनी तिला सदाशिव पेठेतील सनातन विनोद यांच्या ‘सॅमी फिटनेस स्टुडिओ’मध्ये नेले. त्याचबरोबर सनातनचे वडील आणि प्रसिद्ध योगगुरू डॉ. संप्रसाद विनोद यांनी तिला योगचे धडे दिले. डॉ. संप्रसाद विनोद म्हणाले, ‘आपल्या व्यग्र कार्यक्रमातून जेव्हाही तिला वेळ मिळत असे, तेव्हा हरमन पुण्यात येत होती. तिला आपल्या खेळावर लक्ष केंद्रित करता यावे, यासाठी मी तिला योग प्रशिक्षण घेण्याचा सल्ला दिला. ऑस्ट्रेलियाविरुद्धच्या खेळीतून तिने मी जे काही शिकवले, ते आत्मसात केल्याचे दिसून आले.’
हरमनप्रीतची एक मैत्रीणही पुण्याची आहे. तिच्या सहकार्याने ती बिग बॅशमध्ये (ऑस्ट्रेलिया) जाण्यापूर्वी पुण्यात आली होती. त्यानंतर वर्ल्ड कपला जाण्यापूर्वीही ती पुण्यात आली होती. तिला पूर्ण वेळ पुण्यात प्रशिक्षण घेणे शक्य नव्हते. ती दहा-पंधरा दिवसांसाठी पुण्यात यायची. मात्र, हर्षल, सनातन आणि संप्रसाद यांच्या सहकार्यामुळे तिला शक्य होईल, तेव्हा तिला प्रशिक्षण घेता येत होते. तिच्यासाठी छोटेछोटे सेशन्स तयार करण्यात आले होते. फिटनेसवरही तिने खूप मेहनत घेतली. तिच्या फटक्यांची ताकद पाहून ऑस्ट्रेलियाचे गोलंदाजही थक्क झाले होते.
योग म्हणजे केवळ व्यायामाचा प्रकार नाही. यात शरीर आणि मनाची एकाग्रता महत्त्वाची असते. योगमुळे खेळात सहजता येते. माझा हा सल्ला तिला खूप आवडला. त्यादृष्टीने मी तिची तयारी करून घेतली. योगमुळे खेळात उस्फूर्तता येते. निर्णायक क्षणी दबाव हाताळण्याची क्षमता तुमच्यात येते. प्रत्येक खेळाडूंसाठी योग तितकाच महत्त्वाचा आहे.
डॉ. संप्रसाद विनोद
हरमनने ११५ चेंडूंत नाबाद १७१ धावांची झंझावाती खेळी केली. तिच्या या खेळीचा तडाखा इतका जबरदस्त होता की गतविजेता ऑस्ट्रेलियन संघ शेवटपर्यंत सावरूच शकला नाही. तिच्या खेळीत स्वीप शॉटपासून ते स्ट्रेट ड्राइव्ह अशा साऱ्या पुस्तकी फटक्यांचा समावेश होता. हे सारे तंत्र अधिक बळकट व्हावे, यासाठी जेव्हाही तिला वेळ मिळत होते, तेव्हा ती पुण्यातील केडन्स क्रिकेट अॅकॅडमीत येत होती. येथे ती हर्षल पाठक यांच्या मार्गदर्शनाखाली रोज दोन ते तीन तास सराव करीत होती. हर्षल पाठक म्हणाले, ‘मागील वर्षापासून हरमनप्रीत माझ्याकडे येत आहे. तिला फलंदाजीच्या तंत्राबाबत काही अडचणी होत्या. त्या तिला दूर करायच्या होत्या. त्यानुसार तिच्या फलंदाजीत तांत्रिक सुधारणा कशा करता येतील यासाठी काही प्रोग्रॅम तयार केले. सामन्यातील स्थितीनुसार फलंदाजी कशी करायची, कमी चेंडूंत अधिक धावा कशा करायच्या, वेगवेगळ्या फटक्यांचा वापर कसा करायचा, यावर अधिक मेहनत घेतली. तिच्या मेहनतीला फळ आल्याचे उपांत्य फेरीतील खेळीने दिसून आले.’ ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध हरमनप्रीतने एक्स्ट्रा कव्हरला खणखणीत षटकार मारला. अशा पद्धतीच्या फटकेबाजीसाठी आम्ही तासनतास सराव केला. कुठला चेंडू कुठे टोलवायचा, ४० ते ५० धावांच्या खेळीचे मोठ्या खेळीत कसे रुपांतर करायचे याची व्यूहरचना आम्ही सरावादरम्यान करत होतो, असेही हर्षल यांनी सांगितले.
हरमनने शारीरिक आणि मानिसक तंदुरुस्तीवरही लक्ष द्यावे, असे हर्षल यांना वाटले. यासाठी त्यांनी तिला सदाशिव पेठेतील सनातन विनोद यांच्या ‘सॅमी फिटनेस स्टुडिओ’मध्ये नेले. त्याचबरोबर सनातनचे वडील आणि प्रसिद्ध योगगुरू डॉ. संप्रसाद विनोद यांनी तिला योगचे धडे दिले. डॉ. संप्रसाद विनोद म्हणाले, ‘आपल्या व्यग्र कार्यक्रमातून जेव्हाही तिला वेळ मिळत असे, तेव्हा हरमन पुण्यात येत होती. तिला आपल्या खेळावर लक्ष केंद्रित करता यावे, यासाठी मी तिला योग प्रशिक्षण घेण्याचा सल्ला दिला. ऑस्ट्रेलियाविरुद्धच्या खेळीतून तिने मी जे काही शिकवले, ते आत्मसात केल्याचे दिसून आले.’
हरमनप्रीतची एक मैत्रीणही पुण्याची आहे. तिच्या सहकार्याने ती बिग बॅशमध्ये (ऑस्ट्रेलिया) जाण्यापूर्वी पुण्यात आली होती. त्यानंतर वर्ल्ड कपला जाण्यापूर्वीही ती पुण्यात आली होती. तिला पूर्ण वेळ पुण्यात प्रशिक्षण घेणे शक्य नव्हते. ती दहा-पंधरा दिवसांसाठी पुण्यात यायची. मात्र, हर्षल, सनातन आणि संप्रसाद यांच्या सहकार्यामुळे तिला शक्य होईल, तेव्हा तिला प्रशिक्षण घेता येत होते. तिच्यासाठी छोटेछोटे सेशन्स तयार करण्यात आले होते. फिटनेसवरही तिने खूप मेहनत घेतली. तिच्या फटक्यांची ताकद पाहून ऑस्ट्रेलियाचे गोलंदाजही थक्क झाले होते.
योग म्हणजे केवळ व्यायामाचा प्रकार नाही. यात शरीर आणि मनाची एकाग्रता महत्त्वाची असते. योगमुळे खेळात सहजता येते. माझा हा सल्ला तिला खूप आवडला. त्यादृष्टीने मी तिची तयारी करून घेतली. योगमुळे खेळात उस्फूर्तता येते. निर्णायक क्षणी दबाव हाताळण्याची क्षमता तुमच्यात येते. प्रत्येक खेळाडूंसाठी योग तितकाच महत्त्वाचा आहे.
डॉ. संप्रसाद विनोद